در این بخش سخن بزرگان و اشعار زیبا در مورد شب یلدا را آماده کرده ایم از شاعران بزرگ پارسی زبان هستند. در این بخش مجموع کامل ابیاتی که در شعر شاعران مشهور مانند حافظ، سعدی، سنایی و … مختص به شب یلدا را گردآوری کرده ایم.
شعر شاعران در مورد شب یلدا
در قرن های گذشته شب یلدا را شبی نحس می دانستند و در بیشتر مواقع شب طولانی سیاه، شب سختی و درد، شب هجران، شب غم و … با شب یلدا مترادف بودند و این مفاهیم در شعر شعران بزرگ هم نمود پیدا کرده است. نه فقط غم روزگار به یلدا تشبیه شده بلکه غم دوری از یار و دست نیافتن به او را در بعضی از اشعار عاشقانه با تشبیه موی معشوق به شب یلدا می بینیم که وجه شبه این دو همان سیاهی و درازی می باشد. در اشعار شاعران بزرگ، برعکس شعر معاصر، یک شعر کامل در وصف شب یلدا وجود ندارد بلکه شاعر حین غزل یا قصیده در تک بیتی اشاره به این شب دارد. در این مطلب تک بیتی، دو بیتی و رباعیات شب یلدا را می خوانید.
رتبه عرفان شود شام فنا روشنتقیمت انوار شمع در شب یلدا طلب
***
شام هجران تو تشریف به هر جا ببرددر پس و پیش هزاران شب یلدا ببرد
***
عمر ابد ز عهده نمی‌آیدش بروننازم عقوبت شب یلدای خویش را
***
روز عیشی خواستم زاید چه دانستم که چرخحامله دارد به سد ماتم شب یلدای من
وحشی بافقی
اشک خود بر خویش می ریزم چو شمعبا شب یلدا درآویزم چو شمع
اقبال لاهوری
من در تمام این شب یلدادست امید خسته ی خود رادر دست های روشن او می گذاشتممن در تمام این شب یلداایمان آفتابی خود رااز پرتو ستاره ی او گرم داشتم!
هوشنگ ابتهاج
******
شاهی که هول و کینه او بر عدوی ملکتابنده روز را شب یلدا کند همی
***
شب نیکو سگال او شده چون روز رخشندهچنان چون روز بدخواهش شده همچون شب یلدا
***
کرده خورشید صبح ملک توروز همه دشمنان شب یلدا
مسعود سعد سلمان
******
گفتمش: با عارضت زلفت تناسب از چه یافتگفت: ماه روشن است این و شب یلداست آن
***
درازای شب یلدای هجرانمپرس از من از آن مشکین رسن پرس
***
ز ظلمت شب یلدای زلف خویش مرابه نور طلعت رخشنده روشنایی بخش
ابن حسام خوسفی
شعر در موررد شب یلدا
ز انوار ریاحین باغ و بستان گشته سرتاسرمنور چون عبادتگاه راهبانان شب یلدا
***
همه ایام داعی از عنا شبهای یلدا شدبه از مدح تو صبحی نیس این شبهای یلدا را
رشیدالدین وطواط
******
ای جهانداری که گر خورشید عقلت نیستیروز خلق از تیرگی همچون شب یلداستی
***
تو جان لطیفی و جهان جسم کثیف استتو شمع فروزانی و گیتی شب یلدا
***
چون هوا را تیره گرداند غبار لشکرشروز روشن بر مَعادی چون شب یلدا بود
امیر معزی
سخن بزرگان در مورد شب یلدا
هم به صبر از شب یلدای فراقت روزیدل محنت کشم امید نجاتی دارد
چشم جان را سرمه اش اعمی کندروز روشن را شب یلدا کند
اقبال لاهوری
کی بشارت نامه روز آورندوین شب یلدا به پایان کی رسد
***
قسمت من بین و روزی رقیبروز عید او را، شب یلدا مرا
***
مگر خود این شب یلدا به روز دانم بردکدام یلدا کاین شب هزار چندان است
حکیم نزاری
اشعار زیبا در مورد شب یلدا
کس نداند غم خسرو مگر آن کس که مبادبی چراغی بود اندر شب یلدا مانده
***
بر رخ تو که آفت جان منستاز شب یلدا سپه آورده‌ای
***
هر شبی در غم هجرت شب یلداست مراکه به سالی به جهان یک شب یلدایی هست
امیرخسرو دهلوی
صحبت حکام ظلمت شب یلداستنور ز خورشید جوی بو که برآید
حافظ
شب یلدا است هر تاری ز مویت، وین عجب کاریکه من روزی نمی‌بینم، خود این شبهای یلدا
سلمان ساوجی
باد آسایش گیتی نزند بر دل ریشصبح صادق ندمد تا شب یلدا نرود
***
هنوز با همه دردم امید درمانستکه آخری بود آخر شبان یلدا را
***
نظر به روی تو هر بامداد نوروزی‌ستشب فراق تو هر شب که هست یلدایی‌ست
***
روز رویش چو برانداخت نقاب شب زلفگفتی از روز قیامت شب یلدا برخاست
***
برآی ای صبح مشتاقان اگر نزدیک روز آمدکه بگرفت این شب یلدا ملال از ماه و پروینم
سعدی
******
به عزت شب قدر و شب حساب براتبه حرمت شب آبستن و شب یلدا
***
چو درد من سری پیدا نداردشب یلدای من فردا ندارد
عطار
******
در زرد و سرخ شام و شفق بوده‌ام کنونتن را به عودی شب یلدا برآورم
***
گر آن کیخسرو ایران و تور استچرا بیژن شد اندر چاه یلدا
***
آری که افتاب مجرد به یک شعاعبیخ کواکب شب یلدا برافکند
***
همه شبهای غم آبستن روز طرب استیوسف روز، به چاه شب یلدا بینند
***
هست چون صبح آشکارا کاین صباحی چند رابیم صبح رستخیز است از شب یلدای من
خاقانی
شعرهای زیبای تبریک شب یلدا
شب هجرانت، ای دلبر، شب یلداست پنداریرخت نوروز و دیدار تو عید ماست پنداری
اوحدی مراغه‌ای
******
قندیل فروزی به شب قدر به مسجدمسجد شده چون روز و دلت چون شب یلدا
***
او بر دوشنبه و تو بر آدینهتو لیل قدر داری و او یلدا
ناصرخسرو
******
مردان نظر سیاه به دنیا نمی‌کنندروز سفید خود شب یلدا نمی‌کنند
***
در شب یلدای بخت من نیارد شد سفیدگر ید بیضا نماند از گل صبح آفتاب
***
روزی دل گشت از زلف دراز او مراآنچه بر بیمار از طول شب یلدا گذشت
***
بیدار شو که در شب یلدای نیستیدر پرده است چشم ترا طرفه خواب‌ها
***
کوته نمی‌شود شب یلدای غربتمگر دست من به دامن صبح وطن رسد
***
شد دام زیر خاک ز گرد و غبار خطزلفی که بود از شب یلدا بلندتر
***
آه ما رعناترست از آه ماتم دیدگانآنچنان کز جمله شبها شب یلدا یکی است
***
می‌کند زلف دراز تو به دلهای حزینآنچه با خسته روانان شب یلدا نکند
***
در شب یلدای بخت من نیارد شد سفیدگر ید بیضا نماند از گل صبح آفتاب
***
زلف ماتم دیدگان را شانه ای در کار نیستدست کوته دار ای مهر از شب یلدای من
صائب تبریزی
شب یلدا سراج ازو بودیروز هیجا هیاج ازو بودی
***
به صاحب دولتی پیوند اگر نامی همی جوییکه از یک چاکری عیسی چنان معروف شد یلدا
سنایی
******
شب یلداست خورشیدی در آن پنهانز هر چینش نماید ماه با پروین
***
شب یلدای هجران کشت ما راالا ایام وصل الحب عودی
***
چه عجب گر دل من روز ندیدزلف تو صد شب یلدا دارد
***
روزهای تیره بر شبها فزودعمر من شد یک شب یلدای عشق
فیض کاشانی
******
هنرت چیست جز این ریش که گویی به مثلشب یلدا بود از بس که درازست و سیاه
***
الا به دور زمان تا هزار طعنه رسدبه شام تیره یلدا ز صبح نورانی
***
بر من و یاران شب یلدا گذشتبس که ز زلف تو سخن رفت دوش
***
بس درازستی ای شب یلدالیک با زلف دوست کوتاهی
***
روی سپیدش برادر مه گردونموی سیاهش پسر عم شب یلدا
***
چون از خم زلف چهره بنماییخورشید برآید از شب یلدا
***
دلم به زلف وی از هرطرف که روی نمودسیاهی شب یلدا ورا زمام گرفت
***
رایت شه گفت من آن آیت فتحم که هستطره رخسار نصرت پرچم یلدای من
***
زلفش به چهره چون شب یلدا بر آفتابیا عکس پر زاع بر اوراق یاسمین
قاآنی
******
شب یلدای غمم را سحری پیدا نیستگریه‌های سحرم را اثری پیدا نیست
***
به طول طاعت ترسندگان ز صبح نشورکه روی خواب نبینند در شب یلدا
***
در زرد و سرخ شام و شفق بوده‌ام کنونتن را به عودی شب یلدا برآورم
محتشم کاشانی
