برای انتخاب ایمن ترین پیام رسان، چندین فاکتور مهم وجود دارد که باید در نظر گرفته شود. در دنیای دیجیتال امروزی، امنیت و حریم خصوصی پیام رسان ها از اهمیت بالایی برخوردار است. بسیاری از کاربران، از فعالان اجتماعی گرفته تا کسب وکارها، نیاز دارند که ارتباطاتشان به طور کامل محافظت شود. تهدیدهای مختلفی مانند شنود اطلاعات، حملات سایبری و نشت داده ها باعث شده اند که برخی پیام رسان ها بر اساس استانداردهای پیشرفته رمزنگاری توسعه یابند تا امنیت بیشتری را فراهم کنند.
امنیت یک پیام رسان به چندین عامل بستگی دارد، از جمله نوع رمزنگاری (انتهای به انتها یا درون سرور)، عدم ذخیره سازی داده های کاربران، مکان سرورها، قوانین حاکم بر سرویس، و قابلیت های پیشرفته ای مانند حذف خودکار پیام ها و احراز هویت چندمرحله ای. اگر قصد انتخاب ایمن ترین پیام رسان را دارید، در راهنمای ذیل، این سوال را با مرور چند مسنجر محبوب پاسخ خواهیم داد.
سیگنال (Signal)
سیگنال یکی از مشهورترین پیام رسان های امن است که توسط بنیاد غیرانتفاعی Signal Foundation توسعه داده شده است. این پیام رسان از پروتکل رمزنگاری Signal Protocol استفاده می کند که یک استاندارد باز و مورد تأیید متخصصان امنیت سایبری است. این پروتکل، رمزنگاری انتها به انتها (E2EE) را برای همه پیام ها، تماس های صوتی و تصویری تضمین می کند، به این معنی که حتی سرورهای سیگنال هم به محتوای پیام ها دسترسی ندارند.
یکی از ویژگی های برجسته ی سیگنال، عدم ذخیره سازی متادیتا است. برخلاف بسیاری از پیام رسان ها که داده هایی مانند تاریخ ارسال پیام، آی پی فرستنده و گیرنده را ذخیره می کنند، سیگنال فقط شماره تلفن ثبت شده را نگه می دارد و هیچ اطلاعاتی از پیام ها یا تعاملات کاربران در سرورها ذخیره نمی شود. همچنین، قابلیت هایی مانند پیام های ناپدیدشونده، عدم امکان اسکرین شات گرفتن در برخی چت ها، و تأیید هویت مخاطب از طریق کلیدهای امنیتی، امنیت این پیام رسان را به سطح بالایی می رساند.
سیگنال کاملاً متن باز است، به این معنی که هر کسی می تواند کد آن را بررسی کند و مطمئن شود که در آن هیچ در پشتی (Backdoor) یا حفره امنیتی پنهانی وجود ندارد. با توجه به اینکه این پیام رسان هیچ وابستگی به شرکت های تجاری ندارد و به وسیله کمک های مالی کاربران و حامیان مالی تأمین می شود، از نفوذ دولت ها و شرکت های بزرگ نیز در امان است.
واتس اپ (WhatsApp)
واتس اپ، با وجود محبوبیت بالا و استفاده گسترده، از لحاظ امنیتی نسبت به دیگر پیام رسان های این فهرست جایگاه پایین تری دارد، اما همچنان به دلیل استفاده از رمزنگاری سرتاسری (E2EE) که بر پایه پروتکل سیگنال است، گزینه ای قابل قبول محسوب می شود. این رمزنگاری تضمین می کند که محتوای پیام ها فقط برای فرستنده و گیرنده قابل خواندن باشد.
با این حال، نگرانی هایی درباره متادیتای کاربران وجود دارد. واتس اپ، که متعلق به شرکت متا (فیسبوک سابق) است، برخی از داده های مربوط به تعامل کاربران، از جمله شماره تماس، موقعیت جغرافیایی و دفعات برقراری ارتباط را جمع آوری کرده و می تواند آن ها را در اختیار شرکت های تبلیغاتی و دولت ها قرار دهد. این مسئله باعث شده برخی از کاربران امنیت محور به پیام رسان های دیگر مهاجرت کنند.
یکی از مزایای واتس اپ، قابلیت احراز هویت دو مرحله ای است که سطحی اضافی از امنیت را برای ورود به حساب کاربری فراهم می کند. همچنین، ویژگی هایی مانند پیام های ناپدیدشونده و بکاپ رمزنگاری شده اخیراً به آن اضافه شده اند، اما ذخیره سازی داده ها در سرویس های ابری مانند گوگل درایو و آی کلاد همچنان می تواند یک نقطه ضعف محسوب شود.
تریما (Threema)
تریما پیام رسان سوئیسی است که بر روی حریم خصوصی و ناشناس بودن کاربران تمرکز ویژه ای دارد. برخلاف پیام رسان های معمول، برای ثبت نام در تریما نیازی به شماره تلفن یا آدرس ایمیل نیست. کاربران می توانند به صورت ناشناس از این سرویس استفاده کنند و فقط با یک شناسه ی تصادفی (Threema ID) به دیگران متصل شوند.
تریما از رمزنگاری انتها به انتها بر پایه پروتکل NaCl برای پیام ها، تماس های صوتی و فایل های ارسال شده استفاده می کند. تمام داده ها مستقیماً روی دستگاه کاربران ذخیره می شوند و هیچ گونه اطلاعاتی در سرورها باقی نمی ماند. علاوه بر این، کد منبع تریما متن باز شده و متخصصان امنیتی می توانند آن را بررسی کنند.
یکی دیگر از مزایای این پیام رسان، مکان جغرافیایی سرورها در سوئیس است که یکی از سخت گیرانه ترین قوانین حفظ حریم خصوصی را دارد. همچنین، امکان استفاده از تریما به صورت On-Premise برای سازمان ها و شرکت هایی که نیاز به کنترل کامل بر داده های خود دارند، فراهم شده است.
وایر (Wire)
وایر یک پیام رسان امن اروپایی است که توسط تیمی از متخصصان امنیت سایبری در آلمان و سوئیس توسعه داده شده است. این پیام رسان از رمزنگاری سرتاسری پیشرفته بر پایه پروتکل Proteus استفاده می کند و تمامی پیام ها، تماس ها، و فایل های ارسال شده را در برابر شنود محافظت می کند.
یکی از ویژگی های کلیدی وایر، شفافیت بالا و متن باز بودن کد منبع آن است که امکان بررسی مستقل توسط کارشناسان امنیتی را فراهم می کند. این پیام رسان همچنین از چندحسابی (Multi-Account) پشتیبانی می کند و به کاربران اجازه می دهد از طریق یک دستگاه به چندین حساب وایر دسترسی داشته باشند.
از نظر امنیتی، وایر دارای مدیریت کلید رمزنگاری پیشرفته است که از حملات MITM (مردی در میان) جلوگیری می کند. علاوه بر این، سرورهای وایر در اتحادیه اروپا قرار دارند و تحت قوانین سخت گیرانه ی GDPR قرار می گیرند که از داده های کاربران محافظت بیشتری می کند.
المنت (Element)
المنت یکی از امن ترین پیام رسان های غیرمتمرکز است که بر اساس پروتکل Matrix ساخته شده است. این پیام رسان برخلاف سایر پیام رسان های متمرکز، از یک زیرساخت غیرمتمرکز استفاده می کند که امکان میزبانی سرورهای شخصی را برای کاربران و سازمان ها فراهم می کند.
رمزنگاری انتها به انتهای المنت بر پایه Megolm طراحی شده است که امنیت بالایی برای چت های گروهی و فردی فراهم می کند. یکی از ویژگی های مهم این پیام رسان، سازگاری با دیگر سرویس ها مانند Slack و Microsoft Teams است که آن را برای استفاده ی سازمانی ایده آل می کند.
المنت از فدراسیون داده ها پشتیبانی می کند، به این معنی که کاربران می توانند سرورهای اختصاصی خود را راه اندازی کرده و از کنترل کامل بر اطلاعات خود بهره مند شوند. همچنین، امکان مدیریت هویت غیرمتمرکز در آن وجود دارد که وابستگی به سرویس های خارجی را کاهش می دهد.
بریار (Briar)
بریار (Briar) یک پیام رسان فوق العاده امن است که به طور خاص برای ارتباطات مقاوم در برابر سانسور و نظارت دولتی طراحی شده است. برخلاف دیگر پیام رسان های معمول، بریار برای ارسال و دریافت پیام ها نیازی به سرور مرکزی ندارد. این ویژگی آن را به گزینه ای ایده آل برای شرایطی تبدیل می کند که اینترنت قطع شده یا تحت نظارت شدید است. این پیام رسان از شبکه های همتا به همتا (P2P) استفاده می کند و کاربران می توانند حتی از طریق اتصال بلوتوث و وای فای نیز پیام های خود را ارسال کنند. این قابلیت باعث شده است که بریار در شرایط بحرانی مانند اعتراضات، بلایای طبیعی و قطع عمدی اینترنت توسط دولت ها، گزینه ای بی رقیب باشد.
بریار از رمزنگاری انتها به انتها برای محافظت از پیام ها استفاده می کند و به هیچ عنوان از سرورهای ابری برای ذخیره پیام ها یا متادیتا استفاده نمی کند. تمام داده های ارسالی و دریافتی مستقیماً روی دستگاه های کاربران ذخیره می شود. به دلیل این طراحی، حملات سایبری و شنود داده ها روی این پیام رسان تقریباً غیرممکن است.
همچنین، بریار کاملاً متن باز است و امنیت آن توسط متخصصان امنیت سایبری بررسی شده است. با این حال، یکی از نقاط ضعف بریار این است که نسخه ای برای iOS ندارد و تنها روی سیستم عامل اندروید اجرا می شود. با وجود این محدودیت، برای کاربرانی که در شرایط سانسور شدید یا خطر شنود اطلاعات قرار دارند، بریار یکی از امن ترین گزینه های ممکن است.
داست (Dust)
داست (Dust) یکی از پیام رسان های امن و نوآورانه است که تمرکز آن بر محافظت از پیام ها در برابر دسترسی های غیرمجاز و حذف کامل داده های کاربران است. این پیام رسان از رمزنگاری انتها به انتها برای تمامی پیام ها استفاده می کند و به کاربران این امکان را می دهد که کنترل کاملی بر اطلاعات خود داشته باشند. یکی از ویژگی های جالب این پیام رسان، قابلیت حذف خودکار پیام ها از سرورها است. برخلاف سایر پیام رسان ها که پیام های کاربران را برای مدت طولانی روی سرورها ذخیره می کنند، داست پس از خوانده شدن پیام ها، آن ها را به طور کامل حذف می کند.
یکی از ویژگی های منحصر به فرد داست، عدم قابلیت اسکرین شات گرفتن از چت ها است. این پیام رسان با مسدود کردن امکان گرفتن اسکرین شات در چت ها، احتمال درز اطلاعات را به حداقل می رساند.
همچنین، اگر کسی تلاش کند از مکالمه ی شما اسکرین شات بگیرد، برنامه به طور خودکار به شما هشدار می دهد. داست از مکانیزم های امنیتی پیشرفته ای مانند احراز هویت دو مرحله ای و عدم ذخیره سازی متادیتا نیز استفاده می کند که باعث می شود حتی در صورت نفوذ به سرورها، اطلاعات کاربران غیرقابل دسترسی باشد. این پیام رسان برای کسانی که می خواهند امنیت حداکثری و حذف خودکار داده ها را تجربه کنند، گزینه ای عالی محسوب می شود.
ویکر (Wickr)
ویکر (Wickr) یکی از پیام رسان های سطح بالای امنیتی است که به طور خاص برای ارتش ها، سازمان های دولتی و شرکت های بزرگ توسعه داده شده است. این پیام رسان از رمزنگاری انتها به انتها با استفاده از استانداردهای پیشرفته امنیتی بهره می برد و به کاربران اجازه می دهد تا کنترل کاملی بر داده های خود داشته باشند.
یکی از قابلیت های منحصربه فرد ویکر، امکان حذف خودکار پیام ها پس از مدت زمان مشخص است که امنیت ارتباطات را افزایش می دهد. این ویژگی به کاربران اجازه می دهد که پیام هایشان بعد از زمان معین شده، بدون باقی گذاشتن هیچ گونه اثری حذف شوند.
یکی دیگر از ویژگی های امنیتی مهم ویکر، عدم نیاز به شماره تلفن برای ثبت نام است. بسیاری از پیام رسان های معمول برای احراز هویت از شماره تلفن استفاده می کنند که می تواند یک نقطه ضعف امنیتی باشد، اما ویکر از روش های امن تری برای ایجاد حساب کاربری بهره می برد. همچنین، این پیام رسان متادیتای کاربران را ذخیره نمی کند و تمام پیام ها و تماس های صوتی و تصویری در لحظه ی ارسال رمزنگاری می شوند. ویکر در نسخه های مختلفی مانند Wickr Me (برای کاربران عادی) و Wickr Enterprise (برای سازمان ها و شرکت ها) ارائه شده است که بسته به نیاز، کاربران می توانند نسخه ی مناسب را انتخاب کنند. با توجه به این ویژگی ها، ویکر یکی از امن ترین پیام رسان ها برای کسانی است که به حریم خصوصی فوق العاده بالا و امنیت سطح نظامی نیاز دارند.
کانفاید (Confide)
کانفاید (Confide) یکی از پیام رسان هایی است که تمرکز آن بر امنیت مکالمات متنی و جلوگیری از انتشار ناخواسته ی اطلاعات است. این پیام رسان از رمزنگاری انتها به انتها برای تمامی پیام ها و فایل های ارسال شده استفاده می کند و ویژگی های خاصی را برای جلوگیری از درز اطلاعات ارائه می دهد. یکی از قابلیت های اصلی کانفاید، حالت خواندن پیام ها به صورت خط به خط است. این ویژگی باعث می شود که کاربران نتوانند کل پیام را به طور یکجا ببینند و مجبور باشند خط به خط آن را مشاهده کنند، که این موضوع گرفتن اسکرین شات از متن پیام را دشوار می کند.
کانفاید همچنین دارای قابلیت حذف خودکار پیام ها است که به محض خوانده شدن، پیام ها به طور کامل از دستگاه فرستنده و گیرنده حذف می شوند. این ویژگی باعث می شود که مکالمات محرمانه و حساس پس از خوانده شدن قابل بازبینی نباشند. علاوه بر این، کانفاید از مکانیزم های پیشرفته برای جلوگیری از اسکرین شات گرفتن استفاده می کند و در صورتی که کاربری تلاش کند از پیام ها تصویربرداری کند، برنامه بلافاصله او را مسدود کرده و به طرف مقابل هشدار می دهد.
یکی از مزایای کانفاید، سادگی و راحتی استفاده در کنار امنیت بالای آن است. این پیام رسان هم برای کاربران شخصی که به ارتباطات ایمن نیاز دارند مناسب است و هم برای سازمان هایی که می خواهند مکالمات داخلی شان محافظت شده باشد. با این حال، نقطه ضعف آن این است که فقط پیام های متنی و اسناد را پشتیبانی می کند و برای تماس های صوتی و تصویری طراحی نشده است. اما اگر امنیت پیام های متنی برای شما مهم ترین مسئله باشد، کانفاید یکی از بهترین گزینه های موجود خواهد بود.
تاکس (Tox)
تاکس (Tox) یکی از امن ترین پیام رسان های غیرمتمرکز است که بر حریم خصوصی مطلق کاربران تأکید دارد. این پیام رسان برخلاف بسیاری از گزینه های دیگر، به هیچ سرور مرکزی متصل نیست و به جای آن از فناوری نظیر به نظیر (P2P) استفاده می کند. این بدان معناست که تمام پیام ها، تماس های صوتی و تصویری مستقیماً بین کاربران منتقل می شوند، بدون اینکه هیچ داده ای روی سرورهای واسطه ذخیره شود. این ویژگی باعث شده است که تاکس عملاً غیرقابل سانسور باشد و دولت ها یا نهادهای امنیتی قادر به مسدود کردن یا شنود آن نباشند.
یکی دیگر از مزایای تاکس، رمزنگاری قوی آن است که تمام ارتباطات را از ابتدا تا انتها رمزنگاری می کند. برخلاف پیام رسان های رایج که نیاز به ثبت نام از طریق شماره تلفن یا ایمیل دارند، تاکس کاملاً ناشناس است و برای استفاده از آن، تنها به یک شناسه تصادفی نیاز دارید.
این ویژگی آن را به گزینه ای ایده آل برای افرادی تبدیل می کند که نمی خواهند اطلاعات هویتی آن ها در هیچ پایگاه داده ای ثبت شود. تاکس نیز معایب خاص خود را دارد. ازآنجایی که این پیام رسان از شبکه ی P2P استفاده می کند، ممکن است مصرف اینترنت آن نسبت به سایر برنامه ها بیشتر باشد. همچنین، به دلیل عدم استفاده از سرورهای مرکزی، برخی از کاربران ممکن است با مشکلات تأخیر در ارسال پیام ها یا مشکلات اتصال روبرو شوند. بااین وجود، برای کاربرانی که بالاترین سطح حریم خصوصی و غیرمتمرکز بودن را می خواهند، تاکس یکی از بهترین گزینه های ممکن است.
سشن (Session)
سشن (Session) یکی از پیشرفته ترین پیام رسان های امن و غیرمتمرکز است که به طور خاص برای محافظت از هویت کاربران و جلوگیری از شنود اطلاعات طراحی شده است. این پیام رسان از فناوری شبکه های توزیع شده (Decentralized Nodes) استفاده می کند که برخلاف پیام رسان های معمول، داده ها را روی سرورهای مرکزی ذخیره نمی کند. در عوض، اطلاعات از طریق یک شبکه رمزنگاری شده متشکل از هزاران نود توزیع می شود، که این امر ردیابی ارتباطات را عملاً غیرممکن می سازد.
یکی از ویژگی های کلیدی سشن این است که برای ثبت نام نیازی به شماره تلفن یا ایمیل ندارد. کاربران می توانند با ایجاد یک Session ID ناشناس وارد سیستم شوند و با دیگران ارتباط برقرار کنند. تمام پیام ها و تماس ها در این برنامه از رمزنگاری سرتاسری قوی برخوردارند، و حتی اگر سرورهای واسطه به هر دلیلی هک شوند، اطلاعات کاربران همچنان امن باقی خواهد ماند.
از دیگر قابلیت های مهم سشن، پیام های خودتخریب شونده و پشتیبانی از ارسال فایل های رمزنگاری شده است. این ویژگی ها باعث می شود که کاربران بتوانند بدون نگرانی از دسترسی های غیرمجاز، پیام های حساس را ارسال کنند. علاوه بر این، سشن از مکانیزم های امنیتی خاصی برای مقابله با حملات تحلیل متادیتا استفاده می کند که این برنامه را به گزینه ای ایده آل برای خبرنگاران، فعالان اجتماعی و افرادی که در معرض خطر نظارت دیجیتال قرار دارند، تبدیل می کند.
نکات مهم در خصوص نصب و دانلود مسنجرها
انتخاب و دانلود یک پیام رسان امن نیازمند دقت بالایی است، زیرا بسیاری از اپلیکیشن های مخرب یا جعلی می توانند اطلاعات شخصی شما را به خطر بیندازند. هنگام دانلود و نصب یک مسنجر، باید به نکات امنیتی توجه کنید تا مطمئن شوید که اطلاعات شما در معرض حمله های سایبری، جاسوسی یا سرقت داده ها قرار نمی گیرد. این نکات را هم در نظر داشته باشید:
دانلود از منابع رسمی: همیشه پیام رسان ها را از فروشگاه های رسمی مانند گوگل پلی، اپ استور یا وب سایت رسمی توسعه دهنده دریافت کنید.بررسی مجوزهای برنامه: قبل از نصب، دسترسی هایی که برنامه درخواست می کند را بررسی کنید و از برنامه هایی که دسترسی غیرضروری دارند، دوری کنید.بررسی نظرات کاربران: نظرات و امتیازات کاربران را در فروشگاه های رسمی مطالعه کنید تا از مشکلات امنیتی یا ضعف های برنامه مطلع شوید.مقایسه نسخه ها: مطمئن شوید که نسخه ی رسمی و اصلی برنامه را دانلود کرده اید و از نصب نسخه های غیررسمی و تغییر یافته (Mod) خودداری کنید.فعال سازی احراز هویت دو مرحله ای (2FA): بعد از نصب، اگر پیام رسان از این قابلیت پشتیبانی می کند، آن را فعال کنید تا امنیت بیشتری برای حساب کاربری شما ایجاد شود.سخن پایانی
در دنیای امروزی، محافظت از داده های شخصی و امنیت ارتباطات از اهمیت ویژه ای برخوردار است. پیام رسان های امنی که معرفی شدند، هرکدام نقاط قوت خاص خود را دارند و می توانند بسته به نیاز کاربران، انتخاب مناسبی باشند. اگر ارتباطات غیرقابل رهگیری در شرایط سانسور شدید برای شما اهمیت دارد، بریار گزینه ای ایده آل است. اگر به پیام هایی با امنیت حداکثری و حذف خودکار داده ها نیاز دارید، دستین و کانفاید می توانند انتخاب مناسبی باشند. برای سازمان ها، ارتش ها و شرکت های بزرگ که نیاز به سطح بالای امنیت نظامی دارند، ویکر گزینه ای برتر محسوب می شود.
نکته ی مهمی که باید در نظر داشت این است که هیچ پیام رسانی ۱۰۰٪ امن نیست. بهترین راه برای افزایش امنیت دیجیتال این است که کاربران خودشان اقدامات احتیاطی لازم مانند فعال سازی احراز هویت دو مرحله ای، عدم اشتراک گذاری اطلاعات حساس در فضای مجازی، و استفاده از نرم افزارهای بررسی امنیت را انجام دهند. با آگاهی از تهدیدهای سایبری و استفاده از ابزارهای مناسب، می توان ارتباطاتی امن تر و محافظت شده تر داشت.
