عید سعید غدیر خم یکی از معروف‌ترین و مهم‌ترین عیدهای مسلمانان است که هر سال در روز مخصوص جشن گرفته می‌شود. ما نیز در سایت ادبی و هنری هم نگاران قصد داریم اطلاعات مفید و جالبی درباره این جشن مهم را برای شما دوستان قرار دهیم. با ما همراه شوید.
فهرست موضوعات این مطلب
تاریخ دقیق این جشن اسلامیدر عید سعید غدیر خم چه اتفاقی افتاده است؟روایت این رویداد تاریخیخطبه غدیردیدگاه اهل سنتنظر تاریخ نگاران درباره رویداد غدیر خمتاریخچه جشن عیدغدیر خم، بزرگترین جشن مسلمانانمعنای غدیرپیام غدیرتاج اسلامصحبت‌های بزرگان درباره عید سعید غدیر خموظایف مؤمنان در روز عید غدیرپیام تبریک عید سعید غدیر خمتاریخ دقیق این جشن اسلامی
5 تیر سال 1403 و [ 18 ذوالحجه ] مصادف با عید غدیر خم است که در کشورهای مسلمان و شیعه جشن گرفته می شود.
در عید سعید غدیر خم چه اتفاقی افتاده است؟
غدیر خم نام برکه‌ای کوچک و ناحیه‌ای میان مکه و مدینه است که بر اساس روایات شیعیان محمد، پیامبر اسلام، در 18 ذی‌الحجه سال 10 هجری قمری علی بن ابی طالب را «مولای» مؤمنان اعلام کرد. سال‌روز این واقعه در میان شیعیان به عید غدیر شهرت‌دارد.
روایت این رویداد تاریخی
در 18 ذی‌حجه سال دهم هجری در زمان بازگشت از حجةالوداع، محمد در محلی به نام غدیر خم توقف کرد تا همراهانش گرد او آیند.
به دلیل گرمای هوا، منبر سایه‌بان‌داری برای او ساختند. سپس بالای آن رفته و خطبه ای ایراد کرد و بعد از آن علی را فراخواند و دست او را گرفت. بعد از حجاج پرسید: ای مردم، آیا من از خود شما، به ولایت [سرپرستی] شما سزاوارتر نیستم؟
مردم پاسخ دادند: آری، ای رسول خدا. محمد گفت: خداوند ولی من است و من ولی مؤمنین‌ام و من به خود شما، به ولایت [سرپرستی] شما سزاوار ترم. سپس محمد جمله معروف «هرکس که من مولای او هستم، از این پس علی مولای اوست» را بر زبان راند.
محمد سه بار این جمله را تکرار کرد. در برخی روایات بلندتر جمله: «خداوندا، دوست بدار و سرپرستی کن هر کسی را که علی را دوست دارد و او را مولای خود بداند و دشمن بدار هر کسی را که او را دشمن می‌دارد و یاری نما هر کسی را که او را یاری می‌نماید و به حال خود رها کن هر کس را که او را وا می‌گذارد.» نیز روایت شده‌است. سپس خطاب به مردم گفت: «حاضران این پیام را به غایبان برسانند».
به گفته مفسران شیعه، در غدیر خم آیه 67 سوره مائده حاوی ای پیامبر! آنچه را از سوی پروردگارت بر تو نازل شده [به مردم] برسان.
اگر این کار را نکنی، رسالت الهی را به انجام نرسانده‌ای و خداوند از مردم نگاهت خواهد داشت بر محمد نازل شد. بنا به برخی از منابع متاخرتر، قرآن پیش از اینکه توسط دشمنان علی تحریف شود، به جانشینی علی پس از درگذشت پیامبر اسلام اشاره کرده‌است.
خطبه غدیر
همان‌طور که گفته شده زمانی که کاروان حج به منطقه غدیر رسید و جبرئیل آیه تبلیغ را بر محمد نازل و او را مأمور به ابلاغ ولایت علی بن ابی طالب کرد.
کاروانیان به دستور محمد توقف کردند. پس از نماز ظهر، منبری آماده کردند و محمد خطبه‌ای خواند. متن خطبه به سه طریق از محمد نقل شده‌است: روایت محمد باقر روایت حذیفة بن یمان و روایت زید بن ارقم.
دیدگاه اهل سنت
به‌گفته ماریا دقاق، بسیاری از منابع اهل سنت واقعه غدیر خم را نقل کرده‌اند اما قائل به این موضوع نیستند که غدیر دلالت بر تعیین علی به عنوان جانشین سیاسی پیامبر مسلمانان داشته‌است.
اهل سنت معتقدند که عده‌ای از تقسیم غنایم در اردوکشی به یمن که توسط علی انجام شده ناراضی بودند و محمد در پاسخ به آنها علی را دوست خویش معرفی کرد تا ناخشنودی آنان را فرونشاند.
نظر تاریخ نگاران درباره رویداد غدیر خم
طبق بررسی ماریا دقاق این حدیث از سده نخست در میان مسلمانان مطرح بوده، اما در زمان سه خلیفه نخست در اختلافات مذهبی یا سیاسی میان هواداران و مخالفان علی به آن چندان استناد نمی‌شده‌است.
در زمان جنگ‌های میان مسلمانان در دوران خلافت علی بن ابی طالب، این حدیث دارای اهمیت مذهبی به خصوص در رابطه با موضوع ولایت شد و حامیان علی در تثبیت مشروعیت وی به آن استناد کردند.
تاریخچه جشن عید
برگزاری مراسم جشن عید غدیر از سده‌های نخستین اسلامی وجود داشته‌است. نخستین بار در دوران آل بویه 353 قمری مراسم جشن عید غدیر خم در بغداد برگزار شد.
به دستور دیلمی در روز عید غدیر شهر را آذین کردند و مغازه‌ها تا صبح باز بودند و افرادی به نشانه شادی به طبل می‌کوبیدند و شیپور می‌زدند و آتش بازی می‌کردند.
در دوران صفویه نیز این عید با شکوه بسیاری برگزار می‌شد. اما در زمان نادرشاه افشار برگزاری جشن عید غدیر منع شد.
اما بار دیگر در دوره قاجار این عید با سلام خاصی برگزار می‌شد. امروزه نیز این مراسم در نقاط مختلف ایران برگزار می‌شود که به عید سادات یا عید سیدا معروف است. مردم به دیدن سادات می‌روند و سادات پول‌هایی را به عنوان عیدی به مهمانان خود می‌دهند. مردم بر این باورند که نگهداری این پول به رزق و روزی آنها برکت می‌دهد.
غدیر خم، بزرگترین جشن مسلمانان
روایات بسیاری به نقل از پیامبر اسلام و ائمه شیعه در بزرگداشت غدیر آمده‌است از جمله حدیثی که پیامبر اسلام گفته‌است: عید غدیر خم برترین و بالاترین عیدهای امت من است.
امامان شیعه آداب خاصی را برای عیدغدیر نقل کرده‌اند. از جمله گرفتن روزه، مراسم افطاری، پوشیدن جامعه نور، دیدار با مؤمنان، مصافحه، هدیه دادن و هدیه گرفتن، ذکر صلوات، غسل در ظهر روز عید و زیارت اماکن متبرکه به ویژه بارگاه علی بن ابیطالب به آنها تأکید شده‌است. به عقیده اکثریت شیعیان عید غدیر سید اعیاد و بزرگترین عیدها در اسلام است.
معنای غدیر
غدیر در لغت به معنای آبگیر است؛ گودالی در بیابان که آب باران در آن گرد آید. در میان راه دو شهر بزرگ دنیای اسلام، مکه و مدینه، محلی است به نام «جُحفه» که در زمان رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله، کاروانیان حج گزار در آنجا از هم جدا می شدند و به طرف دیار خود می رفتند.
در این محل، غدیر خم جای دارد. علت نام گذاری این غدیر به خم، آن است که آبگیر آنجا به شکل خُمِ رنگرزان بوده و برخی قبایل صحرایی، گاه جامه های رنگ کرده خود را در این آبگیر می شسته اند.
پیام غدیر
داستان غدیر از عظمت و ضرورت ولایت و ریشهای بدون این مسئله خبر می‌دهد. رسول صلی الله علیه و آله در آن هنگام و در زیر آن آفتاب سوزان. آن همه جمعیت را برای چه نگه می‌دارد و چه پیامی برایشان دارد.
این پیام اساسی ترین پیام دین او بود و به راستی رسول صلی الله علیه و آله بر عظمت و ضرورت آن واقف بود، که مردم را در آن گرمای سوزان نگه داشت و رسالت آسمانی خویش را به مسلمانان ابلاغ فرمود.
تاج اسلام
پیامبر صلی الله علیه و آله در غدیر خم عمامه خود را، که «سحاب» نام داشت، به عنوان تاج افتخار بر سر امیرالمؤمنین علیه السلام قرار دادند و انتهای عمامه را بر دوش آن حضرت آویختند و فرمودند «عمامه تاج عرب است.»
صحبت‌های بزرگان درباره عید سعید غدیر خم
امام صادق علیه السلام فرمود: «عید غدیر، روز عبادت و نماز و سپاس و ستایش خداست، و روز سرور و شادی است؛ به دلیل ولایت ما خاندان که خدا بر شما منت گذاشت. من دوست دارم شما آن روز را روزه بگیرید».
حضرت فاطمه علیهاالسلام: از فاطمه زهرا علیهاالسلام پرسیدند كه آیا رسول خدا صلى الله علیه و آله پیش از رحلتش درباره امامت امیر مؤمنان على علیه السلام چیزى فرمود؟ آن حضرت در پاسخ فرمود: «عجبا! آیا روز غدیرخم را فراموش كرده اید؟»
امام حسن علیه السلام: امام حسن علیه السلام فرمود: امت مسلمان از پیامبر شنیدند كه درباره پدرم فرمود: او براى من همچون هارون براى موسى علیه السلام است. همچنین دیدند كه رسول خدا صلى الله علیه و آله او را در غدیرخم به عنوان امام نصب كرد.
امام حسین علیه السلام: امام حسین علیه السلام پیش از مرگ معاویه، خانه خدا را زیارت كرد. سپس بنى هاشم را گرد آورد و فرمود: آیا مى دانید پیامبر اكرم صلى الله علیه و آله ، على علیه السلام را در روز غدیرخم به جانشینى خود برگزید؟ همگى گفتند: بله.
امام زین العابدین علیه السلام: ابن اسحاق، تاریخ نگار معروف مى گوید: به على بن حسین علیه السلام گفتم: «من كنتُ مولاه فعلىٌ مولاه» یعنى چه؟ حضرت فرمود: پیامبر خدا به مردمان خبر داد كه امام بعد از خودش، امیر مؤمنان على علیه السلام است.
امام محمدباقر علیه السلام: اَبان بن تَغلب مىگوید: از امام باقر علیه السلام درباره این سخن رسول خدا صلى الله علیه و آله «من كنتُ مولاه فعلىٌ مولاه» پرسیدم. آن حضرت در پاسخ پیامبر فرمود: به مردمان گفت كه امیر مؤمنان على علیه السلام در میان مردم، جاىگزین من خواهد بود.
وظایف مؤمنان در روز عید غدیر
امیرمؤمنان علی علیه السلام درباره وظایف مؤمنان در روز عید غدیر فرمود: «[در این روز] با گسترش دادن در هزینه و لوازم خانواده تان به سوی آنان بروید و به برادرانتان نیکی کنید.
خدای را برای آنچه به شما بخشیده است، سپاس گویید. با هم باشید؛ که خداوند، جدایی و پراکندگی شما را سامان میبخشد.
به یکدیگر نیکی کنید؛ که خداوند، الفت شما را پایدار می سازد. نعمت های خدا را به همدیگر هدیه دهید؛ که خداوند چندین برابر عیدهای پیشین و عیدهای آینده به شما پاداش می‌دهد؛ پاداشی که ویژه چنین روزی است.
نیکی کردن در این روز، ثروت را ثمربخش می سازد و بر عمر می افزاید. همدردی کردن و مهرورزی با یکدیگر در این روز، رحمت خداوندی را جلب می‌کند. آن اندازه که توان دارید از فضل خداوند برای برادران و خانواده تان با بذل آنچه موجود است، آماده و فراهم سازید.
لبخند و شادمانی ر ا میان خویش و در برخوردهایتان آشکار سازید و ستایش و سپاس خداوند را بر آنچه به شما بخشیده است، نمایان کنید».
پیام تبریک عید سعید غدیر خم
از آن روزی که پهن شد خوان غدیر
اعیاد همه شدند مهمان غدیر
گفتند غدیر عید اکبر باشد
عید سعید غدیر خم مبارک
مسافران یک به یک به میعادگاه عشق نزدیک می‌شوند
و آن‌گاه فرمانی از سوی قادر متعال نازل می‌گردد
و پیامبر رحمت بر تمامی اهل زمین مژده می‌دهد:
«الیَوم اَکمَلتُ لَکُم دینُکُم»
و دستان مهربان پیامبردستان با صلابت علی (ع) را
بر فراز آسمان بلند می‌کند و نوری عظیم
این کره خاکی را فرا می‌گیرد
مژده باد بر اهل زمین مژده باد بر اهل آسمان‌ها
علی این یکه تاز مردانگی و عدالت
علی این مظهر شجاعت و صلابت
بر تخت امیری مومنان خواهد نشست
او زمین را از عدل پر خواهد کرد
و عشق الهی را در دل‌های مومنان جای خواهد داد
او بعد از پیامبر رحمت و رافت
یگانه حاکم بزرگ بر قلب مسلمین خواهد بود
عید سعید غدیر خم مبارک باد
مهر تابان ولایت شد نمایان در غدیر
باز بخشید این بشارت خلق را جان در غدیر
هر که من مولای اویم این علی مولای اوست
این ندا پیچید در گوش بزرگان در غدیر
خاطر اهل ولا زین گفته شد امیدوار
ناامید از رحمت حق گشت شیطان در غدیر
عید سعید غدیر بر شما مبارک
دریای غدیر از ریزش آبشارگون وحی
بر جان محمّد (ص) لبریز است
و قامت دین در زلال غدیر خم انعکاس می‌یابد
عید غدیر بر حامیان راستین ولایت مبارک
فرا رسیدن عید سعید غدیر خم
روز شادمانی بندگان خالص
و مخلص خداوند از اعطای نعمت ولایت
و روز کامل شدن آخرین شریعت الهی با نور ولایت
بر رهروان کاروان عشق و معنویت مبارک باد
بی علی اصل عبادت باطل است
بی علی هر کس بمیرد جاهل است
بی علی تقوی گلی بی‌رنگ و بوست
بندگی همچون نمازی بی‌وضوست
عید غدیر مبارک
موسس غدیر یعنی خدا
و مجری غدیر یعنی پیامبر
و منصوب غدیر یعنی علی
عید غدیر مبارک
عید است و هوا شمیم جنت دارد
نام خوش مصطفی حلاوت دارد
با عطر گل محمدی و صلوات
این محفل ما عجب طراوت دارد
عید سعید غدیر خم مبارک باد
قرآن به جز وصف علی آیه ندارد
ایمان به جز از حب علی پایه ندارد
گفتم بروم سایه لطفش بنشینم
گفتا که علی نور بود سایه ندارد
عید سعید غدیر خم مبارک باد
رسید هجده ذی الحجه و قلب نبی شاد است
غدیر آمد امیرالمؤمنین اینک به بالای سریر آمد
بود دست نبی در دست او و تاج رحمتش بر سر
بت‌های ظلم و جور امروز از اوجش به زیر آمد…
عید غدیر خم مبارک باد
غدیر سر آغاز رسالتِ آسمانی تمام پیامبران خداست
درختِ دین در غدیر است که سر به ملکوت می‌ساید
امامتِ دوازده خورشید در روشنِ چشم‌های غدیر
طلوع کرده است، اینک دستِ تمامتِ اسلام است که بالا میرود
اینک دستِ نورانیِ قرآنِ ناطق است که تا عرش خدا
اوج می‌گیرد، اینک زمین است که به آسمان میبالَد
اینک خورشید است که بر تابشِ خود
بر علی علیه السلام به زمین فخر می‌کند
و اینک این کلماتِ آسمانی از ملکوتِ
کلامِ پیامبر علیه السلام منتشر می‌شود
که هر که را من مولا و سرپرستِ اویم
پس علی علیه السلام نیز مولا و سرپرست اوست
چون نامه اعمال مرا پیچیدند
بردند به میزان عمل سنجیدند
بیش از همه کس گناه ما بود ولی
ما را به محبت علی بخشیدند
عید سعید غدیر خم بر تمام شیعیان مبارک
